Je hoort regelmatig dat koffiedrab goed is voor je planten. Maar is dat wel zo? Wat zit er eigenlijk in koffiedik, waardoor het goed zou kunnen zijn voor je planten?
Als je elke dag een paar koppen koffie drinkt, levert dat in een week tijd een behoorlijk bergje koffiedrab op. Wat doe je daarmee? Weggooien lijkt zonde als je hebt gehoord dat je gebruikte koffiedik nuttige voedingsstoffen bevat die goed zijn voor je planten. Toch geldt dit tuinadvies niet in alle gevallen. Het is dan ook niet aan te raden om zomaar al je koffiedrab over je kamerplanten te gooien. Wanneer is het wel zinvol?
Wat zit er in koffiedik?
Om te beginnen: wat zit er in koffiedik? Koffie is een boon, die van nature stikstof voor de bodem produceert. Naast eiwit zitten er in de boon ook oliën, lipiden, triglyceriden, vetzuren, cellulose en suikers. Bij het koffiezetten kunnen lignine (een organische polymeer), fenolen (een aromaat) en essentiële oliën ontstaan. Allemaal geen probleem in de tuin. Ze kunnen zelfs als antioxidant werkzaam zijn. Er zijn drie organische levensvormen die deze verbindingen in de tuin kunnen afbreken en gebruiken: schimmels, bacteriën en regenwormen. Tot zover niets aan de hand. Maar er zijn ook enkele mythes over het gebruik van koffiedik, die je misschien op andere gedachten brengen.
Mythe 1: koffiedik verzuurt de grond
Niet waar: door koffiedik wordt de grond juist minder zuur en dat is ongewenst voor bepaalde planten
Koffiedik is minder geschikt voor bosbessen, hortensia’s en azalea’s. Deze planten houden van een zuur milieu en door koffiedik toe te voegen wordt de pH-waarde van de grond geneutraliseerd. Daardoor neemt de zuurgraad van de grond af. Je kunt beter een meststof gebruiken die speciaal voor deze planten is ontwikkeld.
Mythe 2: koffiedik voorkomt ziekteverwekkers
Waar, maar koffiedik pakt ook de goede microben aan
Een ander veelgehoord tuinadvies over koffie is dat koffiedik kan helpen bij het voorkomen van ziekteverwekkers in je tuin, zoals schimmels en virussen. Hier zit een kern van waarheid in, maar het kan ook nadelige gevolgen hebben. Koffiedik heeft inderdaad antibacteriële en antimicrobiële eigenschappen voor de bodem, maar wees je ervan bewust dat niet alle microben slecht zijn. Goede microben zoals mycorrhizae (schimmelstructuren) worden door koffiedik ook aangepakt, omdat het geen onderscheid kan maken tussen goede en slechte microben. Verder is het effect nogal variabel, omdat er nogal wat koffiesoorten zijn en het brouw- en brandproces ook invloed heeft.
Mythe 3: koffiedik is goed als tuinaarde
Niet waar: de structuur is vaak te fijn, waardoor het blokkeert
Tot slot nog het idee dat koffiedik een goed alternatief zou kunnen zijn voor tuinaarde. Uit onderzoek blijkt echter dat koffiedik vaak zo fijngemalen is, dat het de luchtstroom en binnendringen van andere elementen kan tegenhouden, vooral als je het in grote hoeveelheden op de grond strooit.
Verder heeft koffie nog wat andere nadelen, zoals het feit dat er in de koffieresten nog steeds cafeïne zit. Dit kan de groei van planten belemmeren. Koffie bevat weliswaar kalium, fosfor, calcium, magnesium en kleine hoeveelheden ijzer, koper, mangaan en zink, maar de beschikbare hoeveelheid van elk van deze stoffen is zo klein dat het verwaarloosbaar is in de tuin.
Kortom: zoals met veel mythes zit er wel een kern van waarheid in, maar zijn er betere en efficiëntere manieren om je doel te bereiken. In veel gevallen kun je beter kiezen voor tuinmest (en dan bedoelen we niet kunstmest, want dat heeft weer andere nare eigenschappen).
Wanneer wel koffiedik gebruiken in de tuin?
Is koffiedik dan helemaal onzin? Toch niet helemaal. Uit onderzoek blijkt dat koffie kan helpen tegen slakken. Hiervoor moet je een slap aftreksel van koffiedik met water in de tuin gieten en het is daarbij effectiever dan commerciële producten voor slakkenbestrijding. Het is niet nodig om zakken vol koffiedik in de tuin te gooien. In plaats daarvan maak je een oplossing van één deel water op twee delen sterk gezette koffie. Schenk dit uit over de tuin of gebruik het als bladspray als slakken aan je groente knabbelen. In dat geval gebruik je 9 delen water op 1 deel koffie. Bij deze lage concentraties is de zuurgraad geen probleem. Probeer het eerst uit op een klein oppervlak, op een bewolkte dag, voordat je het in de hele (moes)tuin toepast.